Heb je ooit geprobeerd om een nieuwe gewoonte aan te leren of een oude af te leren, zoals vaker “nee” zeggen, vaker sporten of minder piekeren? Dan weet je hoe lastig dat kan zijn. Je begint vol goede moed, maar voor je het weet, val je terug in je oude patronen. Waarom is dat zo? En, belangrijker nog, wat kun je eraan doen?
Ons brein is slim, maar ook een beetje lui. Het wil energie besparen, en dat doet het door veel van ons gedrag automatisch te maken. Denk maar aan tandenpoetsen of fietsen: je hoeft er niet meer bij na te denken. Als je iets vaak herhaalt, worden de verbindingen tussen bepaalde hersencellen sterker, alsof er een snelweg ontstaat. En hoe vaker je dat gedrag herhaalt, hoe breder die snelweg wordt. Dit maakt het makkelijk om het gedrag opnieuw te vertonen, maar moeilijk om van koers te veranderen.
Als je een nieuwe gewoonte wilt aanleren, moet je een nieuwe weg aanleggen in je brein. Stel je voor dat je een wandelpad door een dichtbegroeid bos probeert te maken: dat kost tijd en moeite. Ondertussen ligt die oude snelweg naar je oude gedrag er nog steeds, en die is wel heel verleidelijk om te gebruiken. Daarom voelt veranderen vaak alsof je tegen de stroom in zwemt.
Het goede nieuws? Ons brein is niet statisch. Dankzij iets dat plasticiteit heet, kan het veranderen, zelfs op volwassen leeftijd. Elke keer dat je nieuw gedrag oefent, versterk je de verbindingen die daarbij horen. Die snelweg in je brein wordt langzaam wat smaller, terwijl je nieuwe pad steeds breder wordt. Dit proces heet potentiëring: herhaling zorgt ervoor dat nieuwe verbindingen steeds sterker worden.
Hoe je verandering kunt aanpakken
Begin klein
Je hoeft niet meteen grote stappen te zetten. Kleine veranderingen, zoals elke dag één keer “nee” zeggen of vijf minuten wandelen, zijn makkelijker vol te houden en geven je brein de kans om nieuwe paden te ontwikkelen.
Herhaal, herhaal, herhaal
Consistentie is key. Hoe vaker je nieuw gedrag oefent, hoe sneller je brein het als “gewoon” gaat zien.
Wees geduldig
Je oude gewoonten zijn niet in een dag ontstaan, dus verwacht ook niet dat je ze in een dag verandert. Geef jezelf de tijd om nieuwe paden aan te leggen.
Maak het leuk
Positieve emoties versterken het proces. Zoek een manier om plezier te hebben in je nieuwe gedrag, zodat je hersenen er een beloning aan koppelen.
Veranderen is niet makkelijk, maar het is ook niet onmogelijk. Je brein is als een spier: hoe meer je oefent, hoe sterker het wordt. Door kleine stappen te zetten en vol te houden, kun je je oude gewoonten langzaam vervangen door nieuwe. En wie weet? Misschien wordt die nieuwe weg in je brein ooit een snelweg.
Wil je hier graag eens verder over praten? Neem gerust contact op.
