hoogbegaafdheid hb time management ADHD

De valkuil van te veel willen doen

Karolien Koolhof
De valkuil van te veel willen doen

Ik zou soms willen dat er meer uren in een dag zitten. Niet omdat ik mijn tijd slecht indeel, maar omdat mijn hoofd overloopt van ideeën, plannen en ambities. Voor mij is het soms verleidelijk om alles tegelijk te willen doen: een nieuwe cursus volgen, een (nieuw!) boek schrijven, een nieuw sportdoel halen en tussendoor nog even een nieuw programma uit de grond stampen. Maar kan dat eigenlijk wel?

Het probleem is niet de motivatie of het gebrek aan interesse, maar de onmogelijkheid om alles tegelijk met dezelfde intensiteit te doen. We springen van het ene naar het andere, raken enthousiast over een nieuw idee en laten een ander half afgemaakt liggen. Dit kan leiden tot frustratie, een gevoel van falen of het idee dat je nooit genoeg doet – terwijl je in werkelijkheid vaak al meer bereikt dan de gemiddelde persoon.

Wetenschappelijk onderzoek ondersteunt dit fenomeen. De theorie van de executieve functies (Miyake et al., 2000) stelt dat cognitieve controlemechanismen zoals taakbeheer en flexibiliteit essentieel zijn voor effectief functioneren. Bij hoogbegaafden, maar ook adhd is de snelheid van denken en de brede interesse vaak groter dan de capaciteit om effectief te schakelen tussen taken. Dit kan leiden tot cognitieve overbelasting en verminderde productiviteit.

Daarnaast wijst onderzoek naar "goal-setting theory" (Locke & Latham, 1990) erop dat duidelijke en haalbare doelen essentieel zijn voor motivatie en prestaties. Te veel doelen tegelijk kunnen echter het tegenovergestelde effect hebben en zorgen voor mentale uitputting.

Prioriteiten

Wat helpt? Prioriteiten stellen. Kiezen wat nú het belangrijkste is en accepteren dat andere dingen even moeten wachten. Niet makkelijk, maar noodzakelijk. Denk na over wat je echt wilt afmaken en richt je aandacht daarop. Maak gebruik van time-blocking, werk in focusblokken en wees realistisch over wat haalbaar is.

Om dit effectief aan te pakken, kan het helpen om een keuzelijst te maken waarin je je ideeën noteert en bepaalt welke de meeste prioriteit hebben op basis van haalbaarheid en impact. Daarnaast kan de Pomodoro-techniek, waarbij je korte, gefocuste werksessies afwisselt met geplande pauzes, ondersteunen bij het afronden van taken zonder mentale overbelasting. Multitasking moet zoveel mogelijk worden beperkt, aangezien onderzoek aantoont dat dit de efficiëntie verlaagt (Rubinstein, Meyer & Evans, 2001).

Verder is het nuttig om een ideeënbank te gebruiken, waarin je ideeën opschrijft om ze later op te pakken zonder ze te vergeten. Tot slot is het belangrijk om mild te zijn voor jezelf: niet alles hoeft nu en sommige projecten kunnen wachten, en dat is helemaal oké.

En, misschien wel het belangrijkste: sta jezelf toe om niet alles tegelijk te doen. Je hoeft niet élk idee direct uit te werken. Je hoeft niet élke passie meteen na te jagen. Bewaar sommige dingen voor later.

Herken je dit patroon bij jezelf? Ik kijk graag eens samen met jou hoe je meer rust kunt creëren, terwijl je tegelijkertijd wel die dingen doet die voor jou belangrijk zijn.

Karolien Koolhof

Over de auteur

Terug naar overzicht