Vorige
Gisteren was ik in de sauna, genietend van de warmte en stilte. Terwijl ik daar zat, viel me op hoe weinig mensen daar alleen waren. Bijna iedereen had gezelschap: vrienden, stelletjes, zelfs collega's. Het zette me aan het denken: waarom vinden we het eigenlijk zo ongemakkelijk om alleen te zijn? En wat missen we als we dat nooit doen?
Aan alleen zijn lijkt in onze maatschappij iets negatiefs te kleven. We hebben er, behalve eenzaamheid, niet eens een fatsoenlijk woord voor. Dat het erg goed is voor prikkelgevoelige mensen zoals introverten en hoogbegaafden, is wel duidelijk. Maar ook de meer extraverte mens heeft er baat bij. Daar lees je echter maar weinig over. Er blijken gelukkig een aantal goede boeken te zijn geschreven over dit onderwerp.
In het boek Solitude: The Science and Power of Being Alone van Netta Weinstein, Heather Hansen en Thuy-vy T. Nguyen (2024) leggen de auteurs uit dat alleen zijn niet alleen goed is voor je hoofd, maar ook voor je lichaam. Een van hun belangrijkste punten is hoe tijd voor jezelf je stresshormoon cortisol kan verlagen.
Cortisol is belangrijk om stress te reguleren, maar als je er constant te veel van hebt, kun je daar behoorlijk last van krijgen: denk aan vermoeidheid, piekeren of zelfs lichamelijke klachten. Gewoon even alleen zijn, zonder je telefoon of andere afleiding, helpt om je cortisolniveau weer in balans te brengen. Dingen als een wandeling maken, mediteren of lekker in de sauna zitten kunnen dat effect nog versterken.
Alleen zijn betekent trouwens niet dat je eenzaam bent. Het gaat erom dat je even je eigen ruimte hebt, zonder invloeden van anderen. In die momenten van rust kom je vaak tot nieuwe inzichten, krijg je creatieve ideeën of voel je je gewoon weer wat meer jezelf.
Verdacht
In haar boek Alleen zijn kijkt de Britse schrijfster Sara Maitland naar hoe we in de geschiedenis naar eenzaamheid hebben gekeken. Ze benadrukt dat alleen zijn ons in staat stelt om onze creativiteit te vergroten en onze gedachten te ordenen. Een van haar inzichten is dat stilte en afzondering niet alleen ruimte scheppen voor reflectie, maar ook voor diepe vreugde en persoonlijke groei. Maitland moedigt lezers aan om experimenten met stilte uit te proberen, zoals langere periodes van afzondering of bewust afzien van technologie. Deze oefeningen kunnen helpen om de voordelen van alleen zijn beter te begrijpen en te waarderen.
Maitland wijst er ook op dat alleen zijn niet betekent dat je altijd afgezonderd moet zijn. Ze beschrijft hoe kleine, bewuste momenten van stilte – zoals tijdens een wandeling of een kop thee in je eentje – al een enorm verschil kunnen maken in hoe je je voelt. Ze moedigt mensen aan om deze momenten actief in hun dagelijks leven in te bouwen en te zien als een investering in hun mentale en emotionele welzijn.
Vroeger werd alleen zijn trouwens vaak gezien als iets verdachts. Mensen die zich afzonderden werden soms bestempeld als heksen, ketters of kluizenaars. Er werd wantrouwend naar hen gekeken omdat ze zich niet hielden aan de sociale regels. Dat oude stigma maakt misschien dat sommige mensen alleen zijn nog steeds ongemakkelijk vinden. Maar eigenlijk is het gewoon een vorm van zelfzorg.
In het boek van Weinstein en collega's worden vier soorten alleen zijn genoemd, die elk hun eigen voordelen hebben. De eerste is complete terugtrekking: je sluit je even helemaal af van de buitenwereld om tot rust te komen. De tweede is private solitude, waarbij je een kortere periode alleen bent op een plek waar je je veilig en comfortabel voelt. De derde vorm is partners-in-solitude: samen met iemand zijn, maar zonder dat je hoeft te praten of iets samen te doen. Tot slot is er de publieke variant, waar je alleen bent te midden van anderen, zoals in een café of park. Allemaal waardevolle manieren om tijd voor jezelf te nemen.
Cadeautje
We vermijden alleen zijn vaak, misschien omdat we bang zijn voor wat we voelen als het stil wordt, of omdat we denken dat anderen ons vreemd vinden. Maar wat als je het gewoon eens probeert? Zie het als een cadeautje voor jezelf.
Ga eens na bij jezelf: wanneer was de laatste keer dat jij echt alleen was – zonder telefoon, zonder afleiding, alleen jij en je gedachten? Plan deze week eens bewust een moment voor jezelf in. Ga alleen ergens naartoe, maak een wandeling of zet je favoriete muziek op en doe niets anders. Kijk wat het met je doet. Misschien ontdek je wel hoe fijn het is om gewoon even alleen te zijn.