Vorige
De interne criticus – we kennen hem allemaal. Het is die stem in je hoofd die je constant bekritiseert, je prestaties in twijfel trekt en je onzeker maakt over je keuzes. Voor introverten en hoogbegaafden kan deze stem extra luid zijn. Maar waar komt deze stem eigenlijk vandaan? En belangrijker nog: hoe kun je ermee omgaan?
De interne criticus is geen vijand die uit het niets verschijnt. Deze stem ontstaat vaak als een manier om jezelf te beschermen tegen pijn, afwijzing of kritiek. Als kind leren we ons aan te passen aan onze omgeving en ontwikkelen we mechanismen die ons moeten helpen. Misschien kreeg je te horen dat je ‘te stil’ was, waardoor je je bewust werd van hoe anderen jou zagen. Of je had een scherp oog voor details en dacht dat alles perfect moest zijn, wat leidde tot een constante drang om fouten te vermijden.
Soms komt het ook voort uit een angst om afgewezen te worden, waardoor je jezelf alvast voorbereidt op teleurstelling. Hoewel deze stem je lijkt te willen beschermen, zorgt hij er vaak juist voor dat je blijft steken in zelfkritiek en twijfel.
Temmen
Het is niet nodig om deze stem volledig te laten verdwijnen, maar je kunt hem wel leren temmen en op een andere plek in je leven zetten. Hiervoor zijn er verschillende manieren die je kunnen helpen. Acceptance and Commitment Therapy (ACT) biedt hierbij waardevolle handvatten. ACT leert je om gedachten en gevoelens niet te onderdrukken of te veranderen, maar om er op een andere manier mee om te gaan. In plaats van tegen je interne criticus te vechten, kun je hem leren accepteren als een deel van jezelf dat het goed bedoelt, maar niet altijd gelijk heeft.
Begin met het erkennen dat deze stem er is. Zie hem niet als een vijand, maar als een overijverige metgezel die het goed bedoelt, maar niet altijd gelijk heeft. Je kunt hem bijvoorbeeld een naam geven om wat afstand te creëren, zoals: ‘Oh, daar is Pietje weer met zijn kritische opmerkingen.’ In plaats van jezelf te verliezen in wat deze stem zegt, kun je leren om hem te observeren. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik merk dat ik de gedachte heb dat ik niet goed genoeg ben.’ Zo scheid je jezelf van de gedachte.
Waarden
Daarnaast is het belangrijk om helder te hebben wat echt belangrijk voor je is. Wat zijn jouw waarden, zoals authenticiteit, groei of verbinding? Als je weet waar je voor wilt staan, kun je acties ondernemen die hierbij passen, zelfs als je interne criticus je probeert tegen te houden.
Wees ook vriendelijk voor jezelf. Wat zou je zeggen tegen een goede vriend die worstelt met dezelfde gedachten? Probeer die zachtheid ook aan jezelf te geven. Soms helpt humor. Stel je voor dat je interne criticus een klein, grappig stripfiguurtje is dat uit een stoel valt als je hem negeert. Dit maakt het allemaal wat lichter. Door deze technieken toe te passen, kun je leren om minder naar deze stem te luisteren en meer ruimte te geven aan wat je echt belangrijk vindt.
Proces
Het temmen van je interne criticus is een proces. Het vraagt tijd en herhaling, maar door steeds weer te oefenen, kun je jezelf steeds beter leren losmaken van die stem. Het wordt zo gemakkelijker om je te richten op je eigen waarden. En uiteindelijk zal je merken dat de stem van je criticus steeds zachter wordt.
Herken jij de invloed van jouw interne criticus in je dagelijks leven? En wil je leren hoe je hiermee om kunt gaan en meer vanuit rust en vertrouwen kunt leven? Ik spreek er graag eens over door met je.