Vorige
Vorige week werd ik geïnterviewd op de radio. Een mooi moment, vond ik. Toch merkte ik, ondanks mijn voorbereiding, dat er iets begon te knagen. Een oud, hardnekkig stemmetje in mijn hoofd dat zei: “Je moet het in één keer goed doen.” Geen versprekingen, geen aarzelingen, geen ruimte voor twijfel. Alsof ik maar één kans had om te laten zien wat ik waard ben.
Het was niet de eerste keer dat ik die overtuiging tegenkwam. En het was ook niet de eerste keer dat ik dacht: dit voelt zwaarder dan nodig is. Want waar komt die druk eigenlijk vandaan? En waarom voelen juist zoveel introverten deze kramp?
Veel van mijn cliënten herkennen dit patroon. Ze willen zorgvuldig zijn, goed overkomen, geen fouten maken. Hun kracht (diep nadenken, precies formuleren, oog voor detail) wordt op die momenten hun valkuil. Want als je pas iets durft te zeggen als het volledig klopt in je hoofd, kan de druk om te presteren verlammend worden. Zeker in situaties waarin snelheid, spontaniteit en improvisatie worden gevraagd, zoals tijdens een live-interview, een vergadering of een presentatie.
Beoordeling
Introversie wordt in de psychologie vaak beschreven als een persoonlijkheidsdimensie waarbij mensen hun aandacht meer naar binnen richten. Ze laden op van rust, reflectie en diepgang (Jung, 1921; Laney, 2002). Dat betekent ook dat ze gevoeliger zijn voor prikkels van buitenaf, waaronder sociale evaluatie. Onderzoek laat zien dat introverten sterker reageren op situaties waarin ze beoordeeld worden, zoals spreken in het openbaar (Eysenck, 1967; Grice et al., 2013). De combinatie van een sterke innerlijke belevingswereld en een gevoelige antenne voor kritiek maakt dat fouten vaak niet als leerervaring voelen, maar als bewijs dat je tekortschiet.
Daar komt nog iets bij. Volgens Carol Dweck (2006) kan de manier waarop je denkt over vaardigheden en prestaties van grote invloed zijn op hoe je met fouten omgaat. Mensen met een zogeheten fixed mindset geloven dat hun kwaliteiten vastliggen: je bent slim of je bent het niet. Veel hoogbegaafde en introverte mensen hebben op jonge leeftijd te horen gekregen dat ze ‘slim’ of ‘intelligent’ zijn, wat hen onbedoeld gevoelig kan maken voor prestatiedruk. Want als je slim bent, dan moet je het toch ook in één keer goed kunnen?
Spotlight
Daarnaast speelt de zogenaamde spotlight bias een rol: de neiging om te overschatten hoeveel anderen op je letten (Gilovich, Medvec & Savitsky, 2000). Waar een ander jouw verspreking alweer vergeten is, blijft hij bij jou nog uren in je hoofd hangen. Als introvert ben je van nature gericht op reflectie, dus als er iets ‘mislukt’, kan dat malen beginnen. En als je dat vaak meemaakt, wordt de lat steeds hoger. Tot het punt waarop je jezelf niet meer toestaat om fouten te maken. Alles moet kloppen. Meteen.
Maar precies daar zit de bevrijding: in het doorzien van deze overtuiging. In het besef dat je ook mag leren terwijl je spreekt. Dat je waarde niet afhangt van perfectie. Dat stilte, nadenken en zelfs een foutje ruimte scheppen voor echtheid en juist dat is waar mensen op aanhaken.
Rust
Voor mij betekende dat radiomoment uiteindelijk geen perfect optreden. Er waren zinnen die ik wellicht anders had willen formuleren. Vragen die ik graag beter had benut. Maar toen ik terugluisterde, hoorde ik vooral rust. Aandacht. En iets dat oprecht was. En dat was precies genoeg.
Herken jij die druk om het in één keer goed te doen? Ben je geneigd om alles vooraf uit te denken, zodat je geen fouten maakt of onverwachte situaties tegenkomt? Weet dan: je bent niet alleen. Als je wilt leren hoe je als introvert ontspannen zichtbaar kunt zijn, op een manier die klopt bij wie jij bent, dan nodig ik je van harte uit om contact op te nemen. Want soms begint groeien met jezelf toestemming geven om het níet perfect te doen.