Vorige
Over de auteur
- Karolien Koolhof is coach voor introverten en hoogbegaafden
- Auteur van het boek Introvert Leiderschap
- Contact
hsp hoogsensitief introvert introversie hoogbegaafdheid
Mag jouw gevoeligheid er zijn?
Karolien Koolhof •
Misschien herken je dit: je zit in een vergadering en er wordt een beslissing genomen die in jouw ogen niet klopt. Jij voelt aan dat er iets niet uitgesproken wordt, dat er spanning hangt in de groep. Maar in plaats van je intuïtie te volgen en het te benoemen, slik je je woorden in. Want stel dat anderen je te emotioneel vinden? Stel dat ze denken dat je niet professioneel genoeg bent? Veel mensen die gevoelig zijn, kennen dit dilemma. In een wereld waarin “hard”, “rationeel” en “snel” vaak de standaard lijken te zijn, voelt gevoeligheid soms als iets wat je beter kunt verbergen. Maar wat gebeurt er als je dat te lang doet?
Hoogsensitiviteit (zoals beschreven door Elaine Aron, 1997) is een aangeboren persoonlijkheidstrek die voorkomt bij zo’n 15-20% van de bevolking. Het gaat niet om “zacht zijn”, maar om een diepere verwerking van informatie. Hoogsensitieve mensen merken subtiele signalen sneller op, voelen emoties intenser en hebben vaak een groot inlevingsvermogen.
Dit kan enorme voordelen hebben, zeker in werkcontexten: ze zien risico’s eerder, hebben oog voor detail en signaleren spanningen in een team voordat die escaleren. Onderzoek laat zien dat hoogsensitieve mensen vaak creatiever en zorgvuldiger zijn (Greven et al., 2019).
Maar diezelfde gevoeligheid maakt ook kwetsbaar. In een omgeving die weinig ruimte laat voor emoties of reflectie, ervaren hoogsensitieve mensen sneller overprikkeling en stress (Aron & Aron, 1997). Ze voelen zich dan “te veel” of “niet goed genoeg”, waardoor ze hun gevoeligheid juist gaan verbergen.
De prijs van aanpassen
Psychologisch gezien heeft dat verbergen een grote impact. Volgens de self-discrepancy theory (Higgins, 1987) ontstaat er spanning wanneer er een kloof is tussen wie je bent en wie je denkt dat je zou moeten zijn. Als je dus je gevoeligheid structureel onderdrukt om te voldoen aan de norm, ontstaat er innerlijk conflict.
Dat conflict kan zich uiten in vermoeidheid, somberheid en een gevoel van leegte. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat chronische zelfonderdrukking leidt tot hogere stressniveaus en een lager welbevinden (Gross & John, 2003). Of in simpele woorden: je raakt uitgeput, omdat je voortdurend tegen jezelf in leeft.
En het paradoxale is: hoe meer je je gevoeligheid probeert weg te duwen, hoe meer het in de weg gaat zitten. Want het kost enorm veel energie om een deel van jezelf te verbergen.
Gevoeligheid als kracht
Wat gebeurt er als je gevoeligheid wél mag bestaan? Onderzoek naar emotionele intelligentie laat zien dat eigenschappen zoals empathie, reflectie en het kunnen lezen van anderen cruciaal zijn voor effectief leiderschap en samenwerking (Goleman, 1995). Eigenschappen die veel hoogsensitieve mensen van nature bezitten.
Daarnaast blijkt uit studies dat hoogsensitieve mensen in een ondersteunende en waarderende omgeving juist extra goed floreren (differential susceptibility model, Belsky & Pluess, 2009). Met andere woorden: gevoeligheid is niet alleen een risico, het is ook een enorme kracht, mits de context klopt.
Stel je dus eens voor dat je jouw antenne voor details en sfeer niet meer hoeft te onderdrukken. Dat je je intuïtie en empathie mag inzetten. Dat je creatieve ideeën niet meer wegcijfert, maar juist deelt. Hoeveel rijker en lichter zou je werk dan voelen?
Mag jouw gevoeligheid er zijn?
De echte vraag is dus niet hoe je je gevoeligheid het beste kunt verbergen, maar of je het aandurft om die eigenschap te laten bestaan. Niet altijd groots en meeslepend, maar stap voor stap, in kleine momenten: eerlijker zijn in hoe iets je raakt, je eigen grenzen serieus nemen, en je unieke kwaliteiten bewust inzetten.
Organisaties hebben die kwaliteiten nodig. Menselijkheid, verbinding, creativiteit en zorgvuldigheid zijn cruciaal in een wereld die steeds complexer wordt. Gevoeligheid is geen zwaktebod, maar een perspectief dat vaak ondervertegenwoordigd is.
Dus stel jezelf eens deze vraag: Mag jouw gevoeligheid er zijn?
En als het antwoord nu nog aarzelend is, hoe zou het zijn om daar stukje bij beetje ruimte voor te maken? Want elke keer dat jij een beetje meer jezelf toestaat om echt aanwezig te zijn, laat je niet alleen zien wie jij bent, maar nodig je ook anderen uit hetzelfde te doen.