Vorige
Over de auteur
- Karolien Koolhof is coach voor introverten en hoogbegaafden
- Auteur van het boek Introvert Leiderschap
- Contact
grenzen introvert introversie hoogbegaafdheid
Grenzen stellen: waarom het zo belangrijk is
Karolien Koolhof •
Grenzen stellen klinkt vaak streng, alsof je muren optrekt. Maar eigenlijk gaat het over iets heel anders: zorgen voor jezelf én voor de relatie met de ander. Grenzen geven houvast, duidelijkheid en veiligheid. Zonder grenzen kun je makkelijk overspoeld raken. Met te veel grenzen kun je juist verstikken.
In mijn coaching zie ik vaak hoe groot de invloed van vroeger is op hoe mensen nu met grenzen omgaan. Sommige cliënten zijn opgegroeid in een omgeving waar alles mocht, terwijl anderen juist heel strak werden gehouden. Beide ervaringen laten diepe sporen na.
Te veel of te weinig
Als je als kind weinig ruimte kreeg om zelf te ontdekken, kon je het gevoel krijgen dat je altijd moest voldoen. Fouten maken voelde gevaarlijk, omdat het meteen werd afgestraft of afgekeurd. Dat kan ervoor zorgen dat je nu snel onzeker bent, veel gaat pleasen of moeite hebt om eigen keuzes te maken.
Een van mijn cliënten liep hier onlangs tegenaan. Haar ouders bepaalden vroeger alles voor haar: welke hobby’s ze mocht doen, welke studie ze moest kiezen, en zelfs hoe ze haar vrije tijd invulde. Nu ze volwassen is, merkt ze dat ze totaal niet weet wat ze zelf wil. Omdat grenzen altijd van buitenaf kwamen, heeft ze nooit geleerd haar eigen grenzen te voelen of uit te spreken. Het gevolg: ze staat stil, weet niet welke richting ze uit wil en voelt zich continu geleefd.
Als er juist nauwelijks regels of kaders waren, leer je misschien dat alles kan en mag. Dat klinkt vrij, maar het kan ook verwarrend zijn: je weet niet waar jij eindigt en de ander begint, en daardoor is het moeilijk je eigen grenzen of die van anderen te respecteren.
Grenzen leren stellen
Het goede nieuws is: grenzen kun je leren. En dat hoeft niet in één keer groot of perfect. Vaak begint het klein. Voor iemand die nooit heeft geleerd te kiezen, kan het al een overwinning zijn om te zeggen wat ze zelf wil drinken bij de lunch. Dat lijkt een detail, maar het is een eerste stap om zichzelf serieus te nemen.
Grenzen stellen begint met bewustwording. Je lichaam geeft signalen: spanning in je schouders, vermoeidheid of irritatie. Dat zijn vaak tekenen dat je over je grens gaat. Vervolgens helpt het om stil te staan bij je waarden: wat vind jij belangrijk? Als je dat weet, wordt het makkelijker om keuzes te maken die daarbij passen.
Grenzen bewaken
Grenzen stellen is één ding, maar ze bewaken is minstens zo belangrijk. Anderen testen die grens soms onbewust. Daar helpt het om kort en duidelijk te blijven. Een simpel "nee, dat past nu niet" is vaak genoeg. Je hoeft geen uitgebreide uitleg te geven of jezelf te verantwoorden.
Het helpt ook om in de ik-vorm te spreken: "Ik merk dat ik moe word, dus ik ga naar huis." Daarmee houd je de verantwoordelijkheid bij jezelf en voorkom je discussie. En wees consequent: als je steeds toegeeft, leert de ander dat je grens rekbaar is.
Balans
Grenzen zijn geen muren, maar ook geen open veld zonder hekken. Het gaat om een balans die jou ruimte geeft én anderen duidelijkheid. Jezelf serieus nemen hoort daarbij. Hoe beter je je eigen grenzen kent en bewaakt, hoe meer je ook in verbinding kunt staan met anderen.
En misschien herken je het zelf ook: die keer dat je toch weer "ja" zei terwijl je eigenlijk "nee" wilde zeggen. Zie dat niet als falen, maar als oefenen. Grenzen stellen is geen eindpunt, maar een proces waarin je stap voor stap sterker wordt.