Vorige
“Ik wil gewoon meer grip op mijn werk.” “Ik zou zo graag zeker weten dat het goedkomt.” “Ik wil niet steeds overvallen worden door onverwachte dingen.” Als coach hoor ik dit soort uitspraken regelmatig. Veel van mijn coachees willen graag controle over hun leven, hun werk, hun gedachten, hun emoties. Want controle geeft een gevoel van veiligheid. En als je iemand bent die veel nadenkt, gevoelig bent voor wat er om je heen gebeurt, of gewoon graag dingen goed wil doen, dan is dat verlangen naar controle heel begrijpelijk. Maar hoe graag we het ook willen: volledige controle bestaat niet. Het is een illusie.
Het idee dat we invloed hebben op wat er gebeurt, geeft rust. Als we kunnen plannen, voorspellen en alles goed regelen, lijkt het alsof we nare verrassingen kunnen voorkomen. Zeker voor mensen die gevoelig zijn voor chaos of die al veel hebben meegemaakt, kan controle voelen als een vorm van bescherming.
Maar het leven laat zich niet voorspellen. Dingen lopen anders dan je dacht. Mensen reageren onverwacht. Plannen vallen in duigen. En ook al heb je alles tot in de puntjes voorbereid, dan nog kunnen dingen misgaan. Dat is geen teken dat jij iets verkeerd hebt gedaan – het is gewoon hoe het leven werkt.
Dobbelsteen
De Amerikaanse psycholoog Ellen Langer deed al in de jaren zeventig onderzoek naar de illusion of control. Mensen overschatten systematisch hoeveel invloed ze hebben op situaties die in feite grotendeels door toeval bepaald worden. Zo denken we bijvoorbeeld dat we beter gooien met een dobbelsteen als we ‘ons concentreren’, of dat we de uitkomst van een sollicitatie kunnen beïnvloeden door álles tot in de puntjes voor te bereiden.
En zo zijn er meer voorbeelden. We willen het gevoel hebben dat we kunnen sturen. Dat als we maar genoeg ons best doen, alles goedkomt. Maar dat zorgt ook voor veel stress. Want als het dan toch misgaat, voelt het alsof het jouw schuld is, terwijl er vaak gewoon dingen gebeuren buiten jouw macht om.
Invloed
Gelukkig betekent het loslaten van controle niet dat je machteloos bent. Je kunt namelijk wél invloed uitoefenen op hoe je met dingen omgaat. Een methode die ik in mijn coaching vaak gebruik, is ACT: een manier van werken die je helpt om minder te vechten tegen dingen die je niet kunt veranderen, en meer te leven naar wat voor jou belangrijk is.
Ik geef je drie eenvoudige inzichten die je kunnen helpen:
- Sta toe dat je je ongemakkelijk voelt.
Het is heel normaal om spanning te voelen als iets onzeker is. In plaats van die spanning weg te duwen of op te lossen, kun je oefenen om het er gewoon te laten zijn. Dat klinkt misschien gek, maar hoe minder je ertegen vecht, hoe minder het je in de weg zit. - Geloof niet alles wat je denkt.
Je hoofd kan zeggen: “Ik moet dit onder controle krijgen.” Maar dat is maar een gedachte, geen feit. Je kunt leren om die gedachten wat minder serieus te nemen. Een simpele oefening is om hardop te zeggen: “Ik merk dat ik denk dat ik dit moet controleren.” Alleen al dat zinnetje maakt vaak al verschil. - Kies wat voor jou belangrijk is.
Je hebt misschien geen invloed op wat anderen doen, maar je kunt wel kiezen hoe jij reageert. Wat vind jij belangrijk? Wil je eerlijk zijn? Zorgzaam? Duidelijk? Als je dát als richtlijn neemt, voelt het leven vaak een stuk steviger – ook als het onzeker is.
Loslaten
Als je leert om controle een beetje los te laten, ontstaat er iets nieuws. Ruimte. Adem. Vertrouwen. Je hoeft het leven niet vast te houden als een strak touw. Je kunt leren meebewegen, zonder jezelf kwijt te raken. Niet door alles zeker te weten, maar door steeds opnieuw te kiezen: wat is nu belangrijk?
Heb jij ook vaak de neiging om alles onder controle te willen houden? En merk je dat dat je vooral moe maakt of onzeker? Ik help je graag om daar anders mee om te gaan op een manier die past bij wie jij bent. Stuur me gerust een berichtje als je benieuwd bent wat coaching voor jou kan betekenen. Je bent welkom.