Waarom de herfst zo’n invloed heeft op je energie

De dagen worden korter, de avonden donkerder en buiten is het vaak kouder en natter: de herfst is in aantocht. Veel mensen merken dat ze in deze periode sneller moe zijn of minder zin hebben om actief te zijn. Zeker als je gevoelig bent voor prikkels, kan de herfst extra zwaar voelen. Geluiden komen harder binnen, je stemming wisselt sneller en je batterij lijkt eerder leeg. Maar hoe komt dat eigenlijk? En wat kun je eraan doen?

De belangrijkste factor is licht. Ons lichaam reageert sterk op de hoeveelheid daglicht die we binnenkrijgen. In de zomer, met lange dagen, maakt je lichaam meer serotonine aan (een stofje dat je energie en stemming ondersteunt). Zodra de dagen korter worden, zakt dat niveau. Tegelijkertijd produceer je meer melatonine, het hormoon dat je slaperig maakt. Dat is handig om ’s avonds in slaap te vallen, maar kan er ook voor zorgen dat je overdag minder scherp of energiek bent.

Onderzoek laat zien dat deze verschuivingen invloed hebben op hoe we ons voelen. Sommige mensen ontwikkelen in de herfst of winter zelfs een seizoensgebonden depressie. Maar ook zonder dat merk je vaak subtiele veranderingen: minder zin om dingen te ondernemen, meer behoefte aan slaap en een daling in concentratie.

Prikkels

Wanneer je prikkelgevoelig bent, merk je die veranderingen vaak extra sterk. Je zenuwstelsel reageert intenser op signalen van buitenaf: geluid, licht, beweging of emoties van anderen. In de herfst stapelen die prikkels zich sneller op. Het geluid van regen dat voortdurend tikt, de drukte van een volle werkagenda na de zomer, of het felle kunstlicht op kantoor: het kan allemaal meer energie kosten dan in andere seizoenen.

Daar komt bij dat je binnen vaker in groepen of vergaderingen zit, terwijl de mogelijkheid om naar buiten te gaan of frisse lucht op te zoeken kleiner wordt. Het gevolg: je raakt sneller overprikkeld en voelt je eerder leeg.

Naar binnen

De herfst is ook een seizoen van naar binnen keren. De natuur laat het zien: bladeren vallen, dieren trekken zich terug, de wereld vertraagt. Veel mensen voelen dat mee. Je hebt meer behoefte aan rust, reflectie of stilte. Tegelijkertijd vraagt het dagelijks leven vaak het tegenovergestelde: deadlines, sociale verplichtingen en een hoge werkdruk. Dat kan botsen met je innerlijke behoefte en maakt dat je energiereserves sneller opraken.

Daarnaast kan de herfst ook oude patronen of gevoelens activeren. Voor sommige mensen roept het donker een somberder stemming op, of versterkt het piekeren. Als je gevoelig bent, kun je die signalen intenser ervaren en raak je er eerder door uit balans.

Wat helpt?

De eerste stap is erkennen dat je energieniveau in de herfst anders is. Het is geen teken dat er iets mis is met jou, maar een natuurlijke reactie van je lichaam en zenuwstelsel. Als je dat accepteert, kun je bewuster kiezen hoe je ermee omgaat.

Zelf merk ik hoe belangrijk licht is. Ook op grijze dagen probeer ik even naar buiten te gaan. Een korte wandeling tijdens de lunch maakt vaak al verschil: je krijgt daglicht, beweging én frisse lucht in één keer mee. Ook een daglichtlamp kan helpen als je merkt dat je veel binnen zit.

Verder helpt structuur. Juist in de herfst is het verleidelijk om langer in bed te blijven liggen of onregelmatig te eten. Toch geeft een vast ritme je lichaam houvast. Dat betekent niet dat je streng moet zijn, maar wel dat kleine routines (op tijd opstaan, vaste eetmomenten, een avondritueel) je energie kunnen ondersteunen.

Ontprikkelen

Als je gevoelig bent voor prikkels, is het extra belangrijk om momenten van ontprikkeling in te bouwen. Dat kan op allerlei manieren: een korte pauze zonder telefoon, rustig muziek luisteren, tekenen of schrijven, of gewoon even niets doen. Het gaat erom dat je je zenuwstelsel de kans geeft om te herstellen.

Creatieve dingen kunnen daarbij verrassend veel energie geven. Juist in de herfst is er ruimte om naar binnen te keren en nieuwe ideeën uit te werken. Of dat nu schilderen, lezen, muziek maken of schrijven is: creativiteit kan helpen om spanning los te laten en energie te hervinden.

Schommelingen

Het is belangrijk om mild te zijn voor jezelf. Je hoeft niet elke dag op volle kracht vooruit. Je energieniveau schommelt nu eenmaal meer in de herfst. En dat is volslagen normaal. Misschien merk je dat je minder zin hebt om naar sociale activiteiten te gaan, of dat je niet dezelfde hoeveelheid werk kunt verzetten als in de zomer. Zie dat niet als falen, maar als een signaal om beter naar je eigen ritme te luisteren. Door je grenzen serieus te nemen, blijf je uiteindelijk langer in balans.

De herfst kan pittig zijn als je gevoelig bent voor prikkels: meer moeheid, meer schommelingen en sneller overprikkeld. Maar het nodigt uit om te vertragen, naar binnen te keren en aandacht te geven aan wat je echt nodig hebt. Op die manier kan de herfst ook juist een periode zijn van verdieping, creativiteit en rust.